Kavram haritasının ne olduğunu ve araştırma ve bilgi okuryazarlığı becerilerinde nasıl kullanılabileceğini anlamak için kökenlerine bakmak önemlidir. Cornell Üniversitesi'nden Joseph D. Novak, Kavram Haritası’nın (Concept Map) öncüsüdür ve “Learning How to Learn” (ayrıca yayınlanmış kitaplarından birinin adı) fikri etrafında kitaplar ve makaleler yazmıştır. Novak ve ekibi, öğrenciler için ortaya çıkan bilim konularını birbirine bağlamak için kavram haritalama tekniğini geliştirdi. Bir kavram haritası, öğrenme hareketinin, yapılandırmacılığın harika bir örneğidir; esasen bir öğrencinin aktif olarak bilgiyi yapılandırabileceği düşünce okuludur. Novak, eğitimcilerin konunun eğitiminden önce ve sonra öğrencinin bilgisini test etmesinin bir yolu olarak Kavram Haritalarını kullanmıştır.
Bir kavram haritasının kökenleri kütüphaneler ve kullanıcıları için neden önemlidir?
Son birkaç yılda (veya daha fazla), kütüphanelere öğrencilerde bilgi okuryazarlığı becerileri kazandırma görevi verildi. Hatta, bu o kadar önemli bir neden haline geldi ki ACRL gibi kütüphane organizasyonları bilgi okuryazarlığı etrafında bir çerçeve geliştirdi. Bilgi okuryazarlığı sadece kütüphane ve kütüphane kullanımı için değil, akademik kurum için de önemlidir. Kütüphaneyi araştırma için kullanan öğrencilerin daha iyi not ortalamalarına sahip olma eğiliminde oldukları kanıtlanmıştır. Konu araştırma bilgisi edinme ve uygulama söz konusu olduğunda, bilgi okuryazarlığı ve yapılandırmacılığın benzer ilkeleri paylaşması şaşırtıcı değildir.
Diğer önemi nokta ise bilginin görselleştirilmesi fikriyle ilgilidir. Araştırmalar insanların görüntüleri metinden 60.000 kat daha hızlı işlediğini göstermiştir. Bir kavram haritası, ilgili konuların görsel bir temsili ile birlikte "bilgi oluşturma" fikrini birleştirir, kütüphane kullanıcılarının araştırmalarında bağlantılar kurmalarına ve esasen kendi başlarına öğrenmeyi öğrenmelerine yardımcı olur. Örneğin, "Italy" için yapılan bir arama, her biri "Rome", "Alps" veya "Papal States" gibi İtalya ile ilgili bir kavramı temsil eden, birden fazla uzantının bulunduğu İtalya'nın bir görüntüsünü sunar. Bu uzantılar, kullanıcıya ek konular önerir ve kullanıcılar aramalarını geliştirilmiş bir sorgu ile yeniden yapabilirler. Bu "noktaları birleştir" yaklaşımı, kullanıcıların aramalarını geliştirmelerine yardımcı olduğu için daha iyi bilgi okuryazarlığını destekler.
EBSCO Discovery Service'deki Kavram Haritasının arkasındaki “beyin” bir Bilgi Grafiği’dir (Knowledge Graph). Bilgi grafiği, birbiriyle ilgili noktalardan oluşan anlamsal bir ağdır ve kavram haritası bu ağın görselleştirilmiş halidir. Bilgi Grafiği sayesinde kütüphane kullanıcıları uzman araştırmacı olmasalar bile uzman bilgilere erişebilirler. Bilgi Grafiği, 280'den fazla dil ve lehçede doğal dili, kapsamlı konu kelime dağarcığını ve çok çeşitli eş anlamlıları ve kavramları içeren yeni veri kümelerini haritalandırır. Bu, kullanıcıların yalnızca kavram haritası aracılığıyla araştırmalarında bağlantılar kurmalarını sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda arama terimlerini kendi ana dillerinde girmelerini sağladığı için birden çok boyutta faydalıdır.
EBSCO Kullanıcı Araştırması ve Ürün Yönetimi ekipleri, EBSCO Discovery Service'deki Kavram Haritası özelliğini geliştirmek için müşteriler ve kütüphane kullanıcılarıyla yakın bir şekilde çalışmıştır. Mümkün olan en iyi kullanıcı deneyimini sağlamak için sürekli iyileştirmenin bir parçası olarak, Kavram Haritasına çeşitli geliştirmeler ekledik:
- Yeni bir Izgara Görünümü, Kavram Haritası için geliştirilmiş erişilebilirlik sağlar ve kullanıcıların Kavram Haritası verilerini görüntülemesi için alternatif bir yol sunar.
- Müşteri geri bildirimlerine dayanarak, ilişki türünü daha belirgin olacak şekilde revize ettik. Ek olarak, yeni Izgara Görünümü, Etki Alanına göre ilgili kavramların gruplandırmasını sunar.
- Gelişmiş erişilebilirlik ve kullanılabilirlik için güncellenmiş bir renk paleti.
EBSCO Discovery Service'deki Kavram Haritası hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz. EBSCO Connect'teki ayrıntılı sayfayı görüntülemek için bağlantıya tıklayınız.