De evolutie van point-of-care-informatietools

Informatietools voor gebruik op de plaats van zorgverlening (point-of-care, POC) kennen een lange gebruiksgeschiedenis. In dit artikel gaan we in op de evolutie van deze oplossingen via ontwikkelingen die zowel door de technologie als door de noodzaak worden ingegeven.

Tijdens mijn opleiding aan het eind van de jaren tachtig bestond toegang tot klinische informatie op het POC uit gepubliceerde handboeken, beknopte referenties, of collega's die bereid waren hun inzichten te delen. Hoewel vertrouwen op de kennis van collega’s erg gemakkelijk is, is het niet zonder risico. De betrouwbaarheid van deze informatie wordt vaak beïnvloed door persoonlijke overtuigingen, onbekende recentheid, en soms zelfs goedbedoelde maar onbewuste incompetentie. Wanneer zich een vraag aandiende, trokken we vaak naar een klinisch werkstation om daar in een assortiment van beschikbare specialisme-specifieke handboeken te duiken.

Het meenemen van deze lijvige "toonaangevende" boeken van patiënt naar patiënt was absoluut geen optie! Hoewel deze naslagwerken over het algemeen uitgebreid waren, waren ze niet bedoeld voor snelle toegang tot informatie op het POC. Ze waren ook niet actueel genoeg, omdat de bewijsbasis minstens twee tot drie jaar oud was op het moment van publicatie. Een aantal van deze beperkingen werd opgelost door gebruik te maken van beknopte versies, met als belangrijk voordeel dat deze in de zak van een doktersjas pasten waardoor chronische rugpijn als gevolg van het rondsjouwen van tekstboeken tot het verleden behoorde. Een voorbeeld hiervan is het Washington Manual of Medical Therapeutics. Hoewel het beknopte handboek niet extreem uitgebreid of diepgaand was, bevatte het wel de informatie die clinici het vaakst nodig hadden op het POC, in een formaat dat snel toegankelijk was. Ondanks de beperking op het gebied van actualiteit, werden deze naslagwerken op zakformaat steeds vaak vaker gepubliceerd.

De evolutie van digitale technologie en de enorme toename van medische informatie hebben geleid tot de beschikbaarheid van verschillende POC-tools voor computers en/of mobiele toestellen, variërend in omvang, kwaliteit en actualiteit. De waarde van deze oplossingen kan worden gemaximaliseerd wanneer de makers ze zodanig ontwerpen dat zowel hun nut als het gebruik optimaal ondersteund worden. Slawson en Shaughnessy stelden dat het nut van POC-tools afhankelijk is van het verband tussen drie variabelen: relevantie (relevance), validiteit (validity) en inspanningen (work). Ze stellen dat de waarde toeneemt wanneer de informatie zeer relevant is voor een clinicus en wanneer de evidence die eraan ten grondslag ligt accuraat is en gebaseerd is op grondig onderzoek. De waarde van een POC-tool neemt af wanneer de inspanningen die nodig zijn om toegang tot de informatie te krijgen toenemen.¹

Ontwerpers en auteurs moeten bij het ontwikkelen van deze tools rekening houden met deze elementen. Hoewel volledigheid belangrijk is, moet de diepte van de verstrekte informatie afgewogen worden tegen de relevantie ervan voor een drukbezette clinicus op het POC. Het vermelden van verouderde, onnauwkeurige of op discutabele evidence gebaseerde informatie vermindert eveneens de waarde van een tool. Oplossingen die evidence-based geneeskunde ondersteunen zijn, in vergelijking met “editor-biased” tools (bv. opinie), van grotere waarde voor clinici op het POC.²

Onderzoek heeft duidelijkheid verschaft over welke vragen het meest relevant zijn voor artsen op de plek van zorgverlening. Twee studies die het informatiezoekgedrag van clinici op het POC onderzochten meldden dat de twee meest gezochte categorieën behandeling en diagnose waren.^3,4 Esoterische zoekopdrachten kwamen veel minder vaak voor.

Dit inzicht betekent dat POC-tools snel antwoorden moeten kunnen bieden op de meest gestelde vragen. Ze moeten artsen echter ook in staat stellen antwoorden op meer diepgaande vragen te zoeken wanneer zij daar tijd voor en/of behoefte aan hebben. DynaMed’s format van “progressive disclosure”, waarbij veelgevraagde informatie direct wordt getoond in “Overviews and Recommendations” terwijl meer diepgaande informatie beschikbaar is wanneer dat gewenst is, houdt hier rekening mee.

Het is van cruciaal belang dat de informatie en aanbevelingen waarover clinici op het de werkvloer beschikken betrouwbaar en actueel zijn, en dat ze zijn gebaseerd op de meest nauwkeurige evidence. In de drukke klinische omgeving waarin artsen werken, is het onmogelijk om een evidence-based, op statistische nauwkeurigheid gecontroleerd, kennisbestand bij te houden. Dit is een belangrijke kracht van POC-tools. Dergelijke oplossingen gebruiken echter maar al te vaak gedateerde informatie die niet zorgvuldig is gecontroleerd, of aanbevelingen die gebaseerd zijn op klinische consensus of de persoonlijke ervaring van de auteur. Wanneer er weinig evidence voorhanden is, kan dit gepast zijn. Wanneer dat het geval is, moet dat echter wel duidelijk kenbaar worden gemaakt, zodat artsen hiervan op de hoogte zijn bij het maken van keuzes op basis van de geboden informatie.

De systematische literatuurcontrole van DynaMed is een voorbeeld van een systeem dat aan deze normen voldoet. Het DynaMed-team screent de literatuur voortdurend naar nieuwe evidence, beoordeelt het op basis van relevantie en statistische nauwkeurigheid, classificeert de evidence, en publiceert de informatie die dit grondige proces doorstaat snel in de tool. Relevante en actuele informatie die statistisch tekortschiet, mag niet aangeboden worden aan clinici op het POC.

Ten slotte moeten POC-tools gebruiksvriendelijk zijn en niet bijdragen aan een verstoring van de workflows van drukbezette clinici. Ely et al. meldden dat artsen gemiddeld minder dan twee minuten besteedden aan het zoeken naar een antwoord op een klinische vraag op het POC.⁵ Zij concludeerden dat als de benodigde informatie niet gemakkelijk te vinden is, clinici hun zoektocht zullen staken en in de toekomst minder snel geneigd zijn het opnieuw te proberen. Integratie in het elektronisch patiëntendossier, eenvoudige maar efficiënte zoekalgoritmen en informatie in een gebruiksvriendelijk format zijn daarom essentiële kenmerken van POC-oplossingen.

Informatietools voor gebruik op de plaats van zorgverlening kennen een lange geschiedenis, zijn in de loop van de tijd enorm geëvolueerd, en hebben hun voordeel gedaan met de voortschrijdende technologie. We hebben een beter, maar nog steeds onvolledig, inzicht in hoe de ideale POC-oplossing eruitziet. In een toekomstig blogartikel werpen we een blik op de toekomst en kijken we hoe we de bestaande basis kunnen verbeteren en gebruik kunnen maken van technologie om nog beter aan de behoeften van clinici te voldoen.

Bronnen:

¹ Slawson DC, Shaughnessy AF. Obtaining useful information from expert based sources. BMJ 1997 Mar 29;314 (7085):947-9. doi: 10.1136/bmj.314.7085.947.

² Persoonlijke correspondentie met Dr. Richard Loria

³ Daei A, Soleymani MR, Ashrafi-Rizi H, et al. Clinical information seeking behavior of physicians: A systematic review. Int J Med Inform. 2020 Jul;139:104144. doi: 10.1016/j.ijmedinf.2020.104144. Epub 2020 April 18.

⁴ Davies K, Harrison J. The information-seeking behaviour of doctors: a review of the evidence. Health Info Libr J. 2007 Jun;24(2)78-94. doi: 10.1111/j.1471-1842.2007.00713.x.

⁵ Ely JW, Osheroff JA, Ebell MH, et al. Obstacles to answering doctor’s questions about patient care with evidence: qualitative study. BMJ. 2002 Mar 23; 324(7339): 710.doi: 10.1136/bmj.324.7339.710.