Open access (OA) content biedt veel voordelen, waaronder onbelemmerde toegang tot literatuur en verbeterde vindbaarheid en gebruik van titels. De uitdaging ligt in het vinden van door deskundigen verzamelde kwaliteitscontent die beschikbaar is op een stabiel platform en geïntegreerd kan worden in de workflows van bibliotheken.
Een open access (OA) e-book kan door iedereen altijd en overal direct na publicatie gelezen of gedownload worden, zonder dat daarvoor betaald of ingelogd hoeft te worden. OA-content ondersteunt een open en gelijkwaardig kennissysteem.
Overweegt u open access e-books toe te voegen aan de digitale collectie van uw bibliotheek? Houdt u dan de volgende punten in gedachten tijdens uw selectieproces:
1. Kwaliteit van het hostingplatform
Heeft u bibliotheek een bestaande relatie met de bron en zijn uw gebruikers er vertrouwd mee? Is de bron al lange tijd actief en is het gebruikersplatform stabiel en betrouwbaar? Het is belangrijk voor bibliotheken om OA-content toe te voegen die geïntegreerd kan worden in hun bestaande workflows en processen. Bestaande OA-content is vaak verspreid over veel verschillende websites en platformen, wat het lastig maakt om de vindbaarheid voor gebruikers te optimaliseren en een samenhangende onderzoekservaring te bieden. Het kan daarnaast ook gebeuren dat OA-contentleveranciers deze services of al hun activiteiten stopzetten, wat kan leiden tot verlies van toegang tot belangrijke bronnen en een inconsistente gebruikerservaring.
2. OA-format en -functionaliteiten
Ondersteunt uw OA-platform verschillende manieren van lezen? Biedt het de mogelijkheid de boeken online te lezen, titels in EPUB-format online te lezen of te downloaden, en zowel opties voor het downloaden van hoofdstukken als van volledige e-books? Sommige platformen ondersteunen alleen het downloaden van individuele hoofdstukken, of bieden geen EPUB-format of full-text om online te lezen. Hoewel PDF een algemeen bekend format is, biedt het gebruikers niet altijd de best mogelijke leeservaring.
3. Integratie / Vindbaarheid
Would the OA e-books show up alongside your library’s existing collection of e-book and database content on the end user-facing platform? Are you able to determine when an e-book is available as an open access e-book and whether your users currently have access to it via library systems? Many sources of OA content are not integrated with a library’s existing workflows resulting in frustration and wasted time determining whether certain titles are OA and the inadvertent purchase of a print version due to poor visibility in library ecommerce sites and system.
4. Toegankelijkheid
Zijn de e-bookcontent en het hostingplatform toegankelijk voor alle lezers, ook die met een visuele beperking? Biedt de bron het altijd toegankelijke EPUB-format aan? Kijk of de collecties opgenomen zijn in het VPAT (Voluntary Product Accessibility Template) van de leverancier. Een VPAT van een open-access-bron schetst de belangrijkste toegankelijkheidseisen en biedt een structuur waarin de leverancier het niveau van naleving schetst en toelichting geeft. Dit stelt bibliotheken in staat om te bepalen of alle gebruikers toegang kunnen krijgen tot de aangeboden OA-content en om te ontdekken in hoeverre de leverancier zich inzet voor toegankelijkheid. Daarnaast is het EPUB-format beter geschikt voor gebruikers met specifieke toegankelijkheidsbehoeften. EPUB is gebaseerd op HTML, wat een betere ervaring biedt voor schermlezers dan PDF omdat de tekst altijd beschikbaar is voor ondersteunende technologie en het zich automatisch aanpast aan de beeldgrootte (reflow), wat cruciaal is voor effectief inzoomen.
5. Preservering
Preserveert de bron zijn OA-titels om ervoor te zorgen dat bibliotheken ook op de lange termijn toegang houden, bij voorkeur via een veilige en betrouwbare externe partij? Het is van groot belang om een leverancier te kiezen die alle OA-content effectief preserveert en archiveert om ononderbroken eeuwigdurende toegang te garanderen. Dit betekent dat zelfs wanneer de bron zijn activiteiten stopzet, toegang tot de OA-content voor de bibliotheek behouden blijft.
6. Gebruiksstatistieken
Kan uw bibliotheek gebruiksstatistieken voor de OA-titels inzien, in zowel COUNTER-format als meer gedetailleerde rapporten? Kunt u het gebruik gemakkelijk gebruiken voor bijvoorbeeld beslissingen op het gebied van collectieontwikkeling? Om goede beslissingen te nemen over e-books, is het voor uw bibliotheek van belang dat u inzicht heeft in het gebruik van uw OA-titels op dezelfde plek en in hetzelfde format als die van niet-OA-boeken. U bespaart tijd wanneer u niet op verschillende plekken naar relevante informatie en statistieken hoeft te zoeken.
7. MARC-records
Kan uw bibliotheek gemakkelijk complete OCLC-MARC-records (Machine Readable Cataloging) downloaden om de OA-collecties vindbaar en toegankelijk te maken in uw zoekplatform? Het is belangrijk een bron te kiezen die MARC-records op een centrale plek aanbiedt zodat u deze kunt gebruiken voor optimale ontsluiting. Afhankelijk van de bron van de OA-content kan het zijn dat u MARC-records van verschillende plekken moet verkrijgen en laden, wat kan leiden tot inconsistente metadata en verminderde vindbaarheid.
De onlangs uitgebrachte EBSCO eBooks™ Open Access Collection is een groeiende collectie van open access e-books van betrouwbare university presses en wetenschappelijke uitgevers. De collectie biedt bibliotheken vele voordelen en is gratis beschikbaar op het EBSCOhost®-platform. Alle OA e-books in de collectie zijn beschikbaar in full-text, en voor elke titel waarvan een EPUB-versie beschikbaar is, is een volledig functionele online e-bookviewer beschikbaar. Gebruikers profiteren hiermee van de toegankelijkheidsfuncties van een EPUB zonder de titel te hoeven downloaden. Bibliotheken kunnen de collectie activeren zodat deze in elke toonaangevende discovery-oplossing kan worden gevonden. Deze OA-e-bookcollectie is een aanvulling op andere inspanningen van EBSCO om open toegang te ondersteunen.
Andere voordelen van de collectie zijn onder meer:
- Het maakt deel uit van EBSCO’s VPAT en is beschikbaar in de nieuwe EBSCO-app, de meest toegankelijke app voor de bibliotheekbranche waarmee toegang op verschillende platformen eenvoudig mogelijk gemaakt wordt.
- De collectie bevat DRM-vrije content die beschikbaar is op het open web voor gebruikers zonder bibliotheeklidmaatschap, waardoor het bereik, gebruik en de impact van de OA-titels geoptimaliseerd wordt.
- De content wordt geconserveerd via Portico, een non-profit preserveringsarchief, waardoor bibliotheken ook op de lange termijn toegang houden tot hun e-books.
- De gebruiksdata van de OA-titels zijn beschikbaar waar u ook gebruiksstatistieken van uw andere EBSCO eBooks vindt, en zijn tevens opgenomen in de relevante rapporten zoals COUNTER5-rapporten, het ‘eBook Title Usage’ rapport en gebruiksrapporten van uw abonnementscollecties.
- Bibliotheken kunnen gratis OCLC-MARC-records verkrijgen in ECM (EBSCOhost®Collection Manager) of via OCLC waarmee zij de metadata van de OA-titels kunnen optimaliseren.
