Om te begrijpen wat een concept map is en hoe een dergelijke tool kan worden gebruikt bij onderzoek en voor de verbetering van informatievaardigheden, is het belangrijk eerst in de oorsprong te duiken. Joseph D. Novak van Cornell University, een pionier op het gebied van concept maps, heeft boeken en artikelen geschreven rond het thema "Learning How to Learn" (tevens de titel van een van zijn gepubliceerde boeken). Novak en zijn team ontwikkelden de concept-mapping-techniek om relaties tussen opkomende onderzoeksonderwerpen voor studenten te verduidelijken. Een concept map is een goed voorbeeld van de leerstroming constructivisme, waarin de gedachte centraal staat dat een leerling actief kennis kan construeren. Novak presenteerde concept maps als een manier waarop docenten zowel voor als na het onderwijs de kennis van een leerling over een specifiek onderwerp konden toetsen.
De afgelopen jaren hebben bibliotheken meer en meer de taak gekregen om de studenten te helpen bij het ontwikkelen van hun informatievaardigheden. Het is zelfs zo belangrijk geworden dat bibliotheekorganisaties wereldwijd kaders hebben gecreëerd voor dit thema. Informatievaardigheid is niet alleen belangrijk voor bibliotheken en de inzet van hun diensten en bronnen, maar ook voor academische instellingen. Studenten die gebruik maken van de bibliotheek voor hun onderzoek, hebben doorgaans betere studieresultaten. Het is niet verwonderlijk dat informatievaardigheid en constructivisme vergelijkbare principes hebben rondom het verwerven en inzetten van onderzoekskennis.
Een ander belangrijk element is de visualisatie van informatie. Studies hebben aangetoond dat mensen afbeeldingen 60.000 keer sneller verwerken dan tekst. Een concept map combineert het idee van "kennisconstructie" met een visuele weergave van aan elkaar gerelateerde onderwerpen. Het helpt bibliotheekgebruikers om verbanden te leggen in hun onderzoek en zo in wezen zelf te leren leren. Een zoekopdracht naar "Italy" levert bijvoorbeeld een afbeelding van Italië op, met daaromheen verschillende vertakkingen die elk een aan Italië verwant concept vertegenwoordigen, zoals "Rome", "Alps" of "Papal States". De gebruiker krijgt suggesties voor andere onderwerpen en kan zijn zoekopdracht met een verbeterde zoekquery hervatten. Deze "verbind-de-punten"-aanpak bevordert de informatievaardigheid, omdat het gebruikers helpt hun zoekopdrachten aan te scherpen.
Het "brein" achter de concept map in EBSCO Discovery Service is een zogenaamde knowledge graph. Een knowledge graph is een semantisch netwerk van verwante zaken, en de concept map is de visualisatie van dit netwerk. Dankzij de knowledge graph krijgen bibliotheekgebruikers toegang tot deskundige informatie, zelfs als ze geen ervaren onderzoekers zijn. Het brengt nieuwe datasets in kaart die zowel natuurlijke taal als een veelomvattende onderwerpspecifieke vocabulaire en een uitgebreide hoeveelheid synoniemen en concepten in meer dan 280 talen en dialecten omvatten. Dit is in meerdere opzichten gunstig; het stelt gebruikers niet alleen in staat om aan de hand van de concept map verbanden te leggen in hun onderzoek, maar maakt het ook mogelijk om zoektermen in te voeren in hun moedertaal.
EBSCO’s User Research en Product Management teams hebben voor de ontwikkeling van de concept map in EBSCO Discovery Service nauw samengewerkt met klanten en bibliotheekgebruikers. Als onderdeel van de doorlopende inspanningen om de gebruiksbeleving van onze klanten en hun eindgebruikers te optimaliseren, zijn onlangs verschillende verbeteringen geïmplementeerd:
- De nieuwe rasterweergave (‘Grid View’) zorgt voor verbeterde toegankelijkheid voor de concept map, en biedt gebruikers een alternatieve methode om de data te bekijken.
- Op basis van gebruikersfeedback hebben we een aanpassing gemaakt die het type relatie tussen concepten duidelijker maakt. Bovendien biedt de nieuwe Grid View de optie om gerelateerde concepten per domein te groeperen.
- Een aangepast kleurenpalet zorgt voor betere toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid.
